Zdolność kredytowa określana jako maksymalna kwota zobowiązania finansowego wraz z odsetkami, stanowi kluczowy punkt w procesie udzielania kredytów. Banki posługują się zaawansowanymi algorytmami, aby ocenić, jaką kwotę kredytu dany klient będzie w stanie spłacić. Decyzja banku o udzieleniu kredytu często zależy od tej oceny zdolności kredytowej. Jednakże, zdolność kredytowa klienta nie zależy tylko od jego czynników, ale także od zmiennych, takich jak stopy procentowe co daje przełożenie na  WIBOR lub WIRON.

Jakie czynniki mają wpływ na zdolność kredytową?

Całkowity koszt kredytu, jego okres spłaty, wkład własny oraz rodzaj rat mają kluczowe znaczenie przy ustalaniu kwoty, którą bank może bezpiecznie udzielić klientowi. Oprocentowanie, czyli aktualne stopy procentowe i marża kredytowa, również wpływają na całkowity koszt kredytu hipotecznego. Dlatego też, różne banki mogą oferować różne warunki finansowania. Zanim klient podpisze umowę kredytową, powinien dokładnie przeanalizować oferty bankowe i wybrać tę najbardziej korzystną. W razie wątpliwości warto skorzystać z pomocy eksperta kredytowego.

Stopy procentowe

Stopy procentowe które przekładają się na  WIBOR mają istotny wpływ na zdolność kredytową klientów. W ostatnich latach zaobserwowano znaczne zmiany w tych parametrach. Stopa bazowa i marża banku decydują o ostatecznej wysokości raty kredytu, a co za tym idzie, o zdolności kredytowej klienta. Stopa referencyjna, czyli WIBOR lub WIRON, jest zmienną wielkością, co niesie ze sobą pewne ryzyko, zwłaszcza dla długoterminowych zobowiązań finansowych. W latach 2015-2020 stopy procentowe utrzymywały się na stałym poziomie, jednak od marca 2020 r. zaczęto obniżać ich wysokość. Stopa referencyjna została podniesiona do 5 proc. w październiku 2021 r. i nadal rosłą. Wzrost stóp procentowych znacząco wpłynął na koszt kredytu, co spowodowało trudności dla niektórych kredytobiorców w spłacie zobowiązań i uzyskanie zdolności kredytowej.

Banki zaostrzyły warunki oceny zdolności kredytowej w odpowiedzi na zmiany na rynku finansowym. To spowodowało spadek liczby udzielanych kredytów hipotecznych. Ustabilizowanie stóp procentowych może przyczynić się do zmniejszenia zmienności rat kredytu, co ułatwi ocenę zdolności kredytowej i planowanie budżetu domowego. Niższe stopy procentowe oznaczają niższe raty kredytu i zwiększoną zdolność kredytową.

WIBOR czy WIRON

Wskaźnik WIBOR lub WIRON także ma istotny wpływ na oprocentowanie kredytów. Jego malejąca wartość oznacza niższe oprocentowanie kredytów i większą zdolność kredytową klientów. Jednakże, planowane jest zastąpienie WIBORu we wszystkich polskich bankach  przez WIRON, co skłania niektóre banki do zawieszania udzielania kredytów hipotecznych zmiennymi oprocentowaniami.

Okresowo stałe czy zmienne oprocentowanie ?

Wybór pomiędzy okresowo stałym a zmiennym oprocentowaniem kredytu hipotecznego wiąże się z różnymi poziomami ryzyka. W obliczu ostatnich podwyżek stóp procentowych, klienci coraz częściej wybierają oprocentowanie stałe lub okresowo stałe, co zapewnia pewność co do wysokości raty kredytu. Niemniej jednak, koszt takiego kredytu może być nieco wyższy w momencie podpisywania umowy. Trzeba jednak pamiętać, że kredytobiorcy z kredytem na stałym oprocentowaniu nie będą mogli skorzystać z obniżenia raty przy spadku stóp procentowych.

W lutym 2023 r. Komisja Nadzoru Finansowego wprowadziła zmiany, które umożliwiają bankom stosowanie niższego bufora na zmianę stopy procentowej tylko w przypadku kredytów z okresowo stałym oprocentowaniem. Kredytobiorcy korzystający z takich kredytów mają wyższą zdolność kredytową niż w przypadku kredytów ze zmiennym oprocentowaniem. To wpływa na decyzje banków w kwestii oferowania kredytów hipotecznych ze zmiennym oprocentowaniem.

Jakie rokowania na przyszłość ?

We wrześniu, Rada Polityki Pieniężnej podjełał decyzję o zmniejszeniu stóp procentowych. Redukcja wyniosła 75 punktów bazowych, co spowodowało, że stopa referencyjna zmalała z 6,75% do 6%. Pomimo oczekiwań analityków co do ewentualnej obniżki, niewielu przewidywało tak znaczące zmniejszenie (prognozy wskazywały często na redukcję rzędu 25 punktów bazowych). Zaskoczenie to nastąpiło pomimo trwającego wysokiego poziomu inflacji. Rada Polityki Pieniężnej argumentowała swoją decyzję, stwierdzając, że obniżka stóp procentowych ma na celu zachęcenie konsumentów do zwiększenia swoich zakupów, co w konsekwencji ma przyspieszyć wzrost gospodarczy pod koniec roku.

Wśród członków Rady Polityki Pieniężnej istnieją różne opinie na temat ewentualnych obniżek lub podwyżek stóp procentowych w 2024 roku. Według niektórych, już pod koniec bieżącego roku oczekiwana jest spadająca inflacja na poziomie 6-7%, która będzie kontynuowana również w 2024 roku. W związku z tym, jeśli inflacja zbliży się do poziomu 5%, to stopy procentowe nadal będą obniżane. Pełną projekcję inflacji Narodowy Bank Polski opublikuje w listopadzie, co pozwoli uzyskać więcej informacji na temat przyszłych prognoz. Dodatkowe obniżki stóp procentowych spowodują zwiększenie zdolności kredytowych i większe zainteresowanie kredytami hipotecznymi i prawdopodobnym wzrostem cen nieruchomości